Η χρησιμότητα των γαντιών, των μασκών και των αντισηπτικών διαλυμάτων ως μέτρα προστασίας από τον COVID-19

Πρόσφατα έχει αυξηθεί η ζήτηση για γάντια, μάσκες και αντισηπτικά διαλύματα ως μέτρα προστασίας από τον COVID-19. ‘Όμως, είναι αλήθεια ότι προστατεύουν; Και ποια είναι η σωστή χρήση τους; Ο COVID-19 μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο, ειδικότερα μέσω στενής επαφής με έναν ασθενή που έχει προσβληθεί από τον ιό και βήχει ή φταρνίζεται. Επίσης, η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω της επαφής των χεριών με μολυσμένες επιφάνειες με τον COVID-19 και μετά επαφής με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα. Ο ιός δεν έχει βρεθεί να μεταδίδεται μέσω του δέρματος. Για αυτό, η σωστή τήρηση των κανόνων υγιεινής των χεριών αποτελεί ένα από τα βασικά μέτρα πρόληψης του COVID-19.

Πλύσιμο χεριών ή αντισηπτικά διαλύματα;

To σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με νερό και υγρό σαπούνι είναι σημαντικό. Τα χέρια πρέπει να πλένονται με την κατάλληλη ποσότητα σαπουνιού κάτω από τρεχούμενο νερό τρίβοντας όλες τις επιφάνειες καθώς και στα μεσοδακτύλια διαστήματα, τις παλάμες, τους αντίχειρες και τους καρπούς.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει διαθέσιμο σαπούνι και νερό μπορούν να εφαρμοστούν στα χέρια αντισηπτικά διαλύματα ή gel με περιεκτικότητα σε αλκοόλη άνω του 60%. Στην παρακάτω εικόνα μπορείτε να δείτε τον σωστό τρόπο χρήσης του αντισηπτικού διαλύματος ή gel.

Επομένως, όταν είμαστε σπίτι είναι προτιμότερο να πλένουμε τα χέρια μας με υγρό σαπούνι και νερό και να μην εφαρμόζουμε αντισηπτικά διαλύματα ή gel.

Γάντια

Η χρήση γαντιών αποσκοπεί στο να εμποδίσει την μόλυνση των χεριών καθώς αυτά έρχονται σε επαφή με μια μολυσμένη επιφάνεια. Επίσης, τα γάντια χρησιμοποιούνται από τους χειριστές τροφίμων για να μειωθεί η αμφίδρομη μεταφορά μικροβιολογικών κινδύνων από τον χειριστή τροφίμων στα τρόφιμα και αντίστροφα.

Καθώς ο COVID-19 δεν μεταδίδεται μέσω επαφής με το δέρμα μας, η χρήση των γαντιών δεν μας προσφέρει προστασία από τον COVID-19. Αντιθέτως, τα γάντια μας προσφέρουν μια ψευδαίσθηση προστασίας και είναι ακόμα μία επιφάνεια που μπορεί να μολυνθεί από τον SARS-CoV-2 ειδικότερα αν κάποιος βήξει ή φταρνιστεί σε αυτά ή αν τα γάντια έρθουν σε επαφή με κάποια μολυσμένη επιφάνεια και στη συνέχεια αγγίξει το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια του. Αν στα χέρια υπάρχει κάποιος τραυματισμός ή λοιμώξεις του δέρματος τότε προτείνεται η χρήση των γαντιών κατά την επαφή με μολυσμένες επιφάνειες.

Αν κάποιος/κάποια επιλέξει να φοράει γάντια θα πρέπει να τα αλλάζει με την ίδια συχνότητα που θα έπλενε τα χέρια του/της και δεν θα πρέπει να αγγίζει τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα με τα γάντια. Τα γάντια είναι πάντοτε μιας χρήσης και πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για κάθε ένα άτομο ξεχωριστά. Τα γάντια πρέπει να αλλάζονται όταν καταστρέφονται ή έρχονται σε επαφή με μολυσμένες επιφάνειες και πριν την επαφή με άλλη επιφάνεια. Είναι σημαντικό να πλένουμε τα χέρια μας πριν και μετά τη χρήση των γαντιών. Σε καμμιά περίπτωση η χρήση των γαντιών δεν υποκαθιστά το συστηματικό πλύσιμο χεριών με σαπούνι και νερό ή τη συχνή αντισηψία. Ο σωστός τρόπος αφαίρεσης των γαντιών είναι γυρίζοντας την έσω επιφάνεια προς τα έξω και προσέχοντας οι εξωτερικές επιφάνειες να μην αγγίζουν τις εσωτερικές.

Πιο αναλυτικά, τα βήματα είναι τα παρακάτω:

1. Πιέστε το εξωτερικό μέρος του γαντιού στο σημείο που βρίσκεται κοντά στον καρπό
2. Τραβήξτε προς τα έξω το γάντι γυρίζοντας ταυτόχρονα το μέσα έξω
3. Κρατήστε το με το άλλο χέρι που έχει ακόμα το γάντι
4. Εισάγετε το δάκτυλο του χεριού που δεν έχει γάντι κάτω από το γάντι στο σημείο του καρπού
5. Τραβήξτε από μέσα προς τα έξω δημιουργώντας ένα σακουλάκι και για τα 2 γάντια
6. Πετάξτε τα γάντια σε κάδο που κλείνει με καπάκι.

Μάσκες

Υπάρχουν 2 διαφορετικά είδη μασκών: οι απλές χειρουργικές μάσκες και οι μάσκες προστασίας αναπνοής μιας χρήσης.

Οι απλές χειρουργικές μάσκες θα πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του ευρωπα͘ϊκού πρότυπου. Οι απλές χειρουργικές μάσκες λειτουργούν κυρίως σαν φυσικό εμπόδιο για τα μεγάλα σταγονίδια που εκτοξεύονται με τον βήχα, το φτάρνισμα ή την ομιλία. Για αυτό, χρησιμοποιείτε μάσκα αν έχετε συμπτώματα του αναπνευστικού συστήματος, όπως βήχα και φτάρνισμα, έχετε πιθανή λοίμωξη ή προσέχετε άτομο, που έχει λοίμωξη.

Οι απλές χειρουργικές μάσκες είναι μια χρήσης και δεν εφαρμόζουν καλά. Επομένως, δεν συνιστάται η χρήση τους για προστασία μας από τον COVID-19 κατά την επαφή με άλλα άτομα. Το πλεονέκτημα της χρήσης μιας απλής χειρουργική μάσκας είναι ότι μας αποτρέπει να αγγίζουμε τη μύτη και το στόμα μας με τα χέρια μας. Το μειονέκτημα της χρήσης μιας απλής χειρουργικής μάσκας είναι ότι δημιουργεί ένα αίσθημα επανάπαυσης, όπως τα γάντια, και μπορεί να μην εφαρμόζουμε τα αναγκαία προστατευτικά μέτρα (αποφυγή πολυπληθών χώρων, απόσταση τουλάχιστον 2 μέτρα από άλλα άτομα, συχνό πλύσιμο χεριών) με την ίδια σχολαστικότητα. Ο σωστός τρόπος εφαρμογής και αφαίρεσης μίας απλής χειρουργικής μάσκας περιγράφεται σε αυτό το άρθρο.

Οι μάσκες προστασίας αναπνοής μιας χρήσης θα πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του ευρωπα͘ϊκού πρότυπου και ταξινομούνται με βάση τη μέγιστη απόδοση συνολικής διαρροής προς το εσωτερικό σε FFP1 (80% κατακράτηση σωματιδίων), FFP2 (95% κατακράτηση σωματιδίων) και FFP3 (99% κατακράτηση σωματιδίων). Οι μάσκες προστασίας αναπνοής μιας χρήσης πρέπει να σφραγίζουν στο πρόσωπο του χρήστη για να παρέχουν την αναμενόμενη προστασία. Για αυτό, η δοκιμή της σωστής εφαρμογής απαιτείται προτού ο χρήστης φορέσει αυτές τις μάσκες και η δοκιμή να επαναλαμβάνεται κατά διαστήματα. Οι μάσκες προστασίας αναπνοής μιας χρήσης είναι δαπανηρές και η πολύωρη χρήση τους μπορεί να δυσκολέψει την αναπνοή. Οι μάσκες προστασίας αναπνοής μιας χρήσης συνιστάται να χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες, οι οποίοι γνωρίζουν το σωστό τρόπο τοποθέτησης και αφαίρεσης ώστε να μην γίνει επιμόλυνση παρά τη χρήση της μάσκας.

Ο SARS-CoV-2 έχει διάμετρο 60-140nm. Επομένως, το μέγεθος των πόρων της μάσκας πρέπει να είναι μικρότερο ώστε να μην επιτρέπει την διέλευση του ιού. Οι απλές χειρουργικές μάσκες έχουν μεγαλύτερο μέγεθος πόρων συγκριτικά με τον SARS-CoV-2 και για αυτό δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέτρο προστασίας για τον COVID-19. Κάποιες μάσκες προστασίας αναπνοής μιας χρήσης FFP2 και FFP3 έχουν μικρότερο μέγεθος πόρων συγκριτικά με τον SARS-CoV-2 και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέτρο προστασίας για τον COVID-19. ‘Όμως, θα πρέπει να επιβεβαιώσετε ότι πληρούν τις προδιαγραφές και να είστε σίγουροι ότι μπορείτε να την εφαρμόσετε και αφαιρέσετε με τον σωστό τρόπο ώστε να σας προστατέψουν.

Πηγές

• Centers for Disease Control and Prevention
• World Health Organization
• Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας
• Features, Evaluation and Treatment Coronavirus (COVID-19) Cascella M et al, Updates 2020 Mar 20. In StatPearls (Internet)
• Μάσκες Ν-95, FFP-1,2,3 και χειρουργικές: αποτρέπουν τον κορονοϊό ή τη γρίπη www.healthierway.gr
• Κατευθυντήριες οδηγίες για την υγιεινή των χεριών και τη χρήση γαντιών στο νοσοκομείο, Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, Αθήνα 2007